Hoàng Hậu Phạm Thị Uyển
Trong dòng lịch sử phong kiến Việt Nam, khi có giặc ngoại xâm, xâm lược đất nước, đã có biết bao nữ tướng đứng lên xông pha chiến đấu, tuy nhiên cầm quân ra trận với thân phận Hoàng hậu thì có lẽ chỉ duy nhất bà Phạm Thị Uyển, vợ vua Mai Hắc Đế. Thần tích của đình làng Hòa Mục ở Cầu Giấy, Hà Nội còn lưu lại câu chuyện về bà.
Phạm Thị Uyển từ khi còn nhỏ đã tài đức vẹn toàn, tuy là phận nữ nhi nhưng bà cực kì am hiểu binh thư, sách lược đánh trận. Vì thế, cha bà đã gả bà cho đại tướng Mai Thúc Loan tài giỏi, sau này lên ngôi vua lấy hiệu là Mai Hắc Đế. Bằng tài năng kiệt suất về dẫn binh và mưu lược của mình, bà nhiều lần cùng chồng và các đại tướng bàn việc cơ mật, đưa quân đánh bại nhà Đường.
Tuy nhiên trong một lần quân Đường trở lại tiến đánh An Nam cùng 30 vạn quân lính hùng hậu. An Nam chỉ mới giành được độc lập, còn nhỏ yếu về mặt quân sự nên trước thế quân nhà Đường mạnh và đông gấp nhiều lần, Phạm Thị Uyển cùng Mai Hắc Đế cho quân rút lại tại phòng tuyến trên sông Hồng. Sau đó, bà đã chỉ huy một cánh quân chặn ở sông Tô Lịch. Nhưng kết cục, những trận chiến ác liệt đã khiến quân An Nam đuối dần, Hoàng hậu Phạm Thị Uyển bị rơi vào đường cùng, bà quyết không để rơi vào tay giặc nên đã nhảy xuống sông Tô Lịch tự vẫn.
