Thánh Chân Công chúa – Nữ tướng Lê Chân
Lê Chân sinh năm Canh Thìn (năm 20), xuất thân trong một gia đình nền nếp, gia giáo. Sinh ra đã bụ bẫm, khôi ngô vì thế nên được đặt tên là Chân. Càng lớn, cô gái họ Lê càng đẹp người đẹp nết lại thông minh, đảm lược, sắc đẹp và đức hạnh của nàng nổi tiếng khắp vùng. Thái thú quận Giao Chỉ (Chức quan cai trị một quận thời nhà Hán đô hộ nước ta) là Tô Định nghe danh, đòi lấy làm tỳ thiếp nhưng bị khước từ. Hắn căm giận mà bức hại gia đình Lê Chân. Căm thù quân cướp nước, Lê Chân nung nấu ý trả thù nhà, nợ nước. Nàng tìm thầy học võ nghệ, binh thư, kết giao với những người có chí hướng. Nàng chiêu dân tứ xứ khai khẩn đất hoang lập nên xóm ấp, chiêu binh tập mã, sắm sanh vũ khí, tích trữ lương thảo…ở khu vực đất An Dương (Hải Phòng).
Nghe tin Hai Bà Trưng cũng phất cờ khởi nghĩa, bà tìm đến để cùng nhau bàn kế sách khởi nghĩa đánh giặc. Năm 40, khi Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa, đạo quân của Lê Chân cũng từ mạn biển xứ Đông đánh thốc lên Luy Lâu (Bắc Ninh) lỵ sở quận Giao Chỉ. Tô Định vội vã tháo chạy về đất Nam Hải (Trung Quốc). Sau khi đập tan ách thống trị của nhà Đông Hán, Trưng Vương phong Lê Chân là Thánh Chân công chúa, khi ấy nàng mới 24 tuổi, ban chức Chưởng quản binh quyền voi giữ vùng hải tần (duyên hải Đông Bắc). Lê Chân đưa quân trở về vùng đất An Dương khi xưa mở thêm trại ấp, dùng nhân công khai khẩn đất hoang thành đồng ruộng, cấy lúa trồng dâu làm cho kinh tế phát triển. Bên cạnh đó, bà vẫn cho quân dân luyện tập trận thế để phòng bị có biến.
Sau này, Mã Viện đưa quân sang vây hãm, mở nhiều đợt tấn công với lực lượng hùng hậu, nữ tướng Lê Chân tổ chức kháng cự và chiến đấu ngoan cường. Trước thủ đoạn bỉ ổi của giặc, bà gieo mình tự vẫn để khỏi sa vào tay giặc (năm Quý Mão). Sau khi bà hi sinh, nhân dân dựng đền thờ ở xứ Đồng Mạ. Đến đời vua Trần Anh Tông, bà được truy phong là Thành hoàng xã An Biên và được ban thần hiệu là Nam hải Uy linh Thánh Chân công chúa. Không chỉ ở Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Nội…mà các nước đều tôn vinh, tưởng niệm nữ tướng Lê Chân, bởi bà đã để lại cho hậu thế muôn đời tấm gương chói lọi vì dân, vì nước.
