Nếp Gà Gáy

Về xã Mỹ Lung, huyện Yên Lập bây giờ nhà nào cũng trồng lúa nếp gà gáy, một đặc sản của địa phương. Đó là loại gạo có truyền thống hàng trăm năm, được trồng thời gian dài, hạt gạo to, trắng. Thời gian đồ xôi ngắn. Xôi nếp thơm, dẻo, ăn không bị ngấy.

Khác với những giống lúa nếp khác nếp Gà gáy được trồng từ tháng 5 đến tháng 10. Người dân trong xã căn cứ vào màu sắc biến đổi của lá cây cỏ từ màu xanh chuyển màu đỏ ở trên rừng là lúc vào thời vụ gieo lúa hoặc khi cây sổ đang rụng lá thì được đem mạ nếp Gà gáy đi gieo. Đặc biệt nếp Gà gáy chỉ ngon và đạt năng suất cao khi trồng ở đất pha cát, nước từ khe suối chảy ra. Thóc giống nếp Gà gáy được bảo quản nửa năm trước khi vào vụ mới.

Gắn liền với đặc sản này tập tục ăn cơm mới vẫn được người Mường ở đây giữ cho đến bây giờ. Tương truyền trước đây, chỉ những gia đình khá giả, trung lưu mới trồng lúa nếp Gà gáy. Khi đến mùa thu hoạch, sau khi gặt, đập lúa phơi thóc xong thì người dân phải làm lễ ăn cơm mới. Lễ ăn cơm mới tùy theo mỗi gia đình, nhà đơn giản thì đồ xôi bằng gạo mới thắp hương cúng tổ tiên. Nhà đông con cháu thì làm vài mâm cơm mời họ hàng đến báo một mùa thu hoạch thành công.