Rượu tà vạt
Rượu Tà Vạt là thứ rượu khai vị không thể thiếu trong gia đình và dịp lễ hội Tết của đồng bào Cơ Tu ở đây. Đến chơi nhà những người Cơ-Tu thân thiện và hiếu khách bạn sẽ được thưởng thức món rượu thơm mát và kì lạ này kèm với những trái cây sẵn có trong vườn nhà như Chôm Chôm Rừng, Bòng, bưởi. Ngồi dưới những tán cây Tà Vạt thưởng thức món rượu này mọi mệt mỏi sẽ tan biến mất. Nếu đến đây đúng vào dịp lễ hội Đâm Trâu hay Tết Nguyên Đán ta còn có cơ hội thưởng thức các món ngon khác như: Cơm Lam, Chà Rá, Bánh Sừng Trâu sau món rượu Tà Vạt khai vị. Thật tuyệt vời khi được thưởng thức men nồng Tà Vạt trong ánh lửa bập bùng trên sàn nhà Rươi giữa những điệu múa Tung Tung Dá Dá của người CơTu hoặc nghe những câu chuyện dân gian rất kỳ thú gắn liền với cuộc mưu sinh của họ.
Để làm rượu tà vạt, người ta chọn những cây thân to, mập mạp, làm một cái giàn dưới gốc để có thể leo đến các buồng trái cho dễ dàng. Thường, mỗi cây tà vạt cho 4-5 buồng, nhưng mỗi lần lấy rượu chỉ chọn lấy nước của 1 buồng có trái cỡ bằng ngón tay cái trở lên vì sẽ cho nhiều nước và phẩm chất rượu ngon. Cứ 3-4 ngày một lần, leo lên giàn giáo đập nhẹ, đều xung quanh cuống. Mỗi lần đập khoảng 1-2 giờ. Sau khoảng 4-5 lần đập, cắt ngang cuống buồng trái, dùng cọng và lá cây môn nước đã giã dập, bịt đầu vừa cắt rồi buộc lại. Công đoạn này gọi là nhử nước. Theo dõi thấy mặt vết cắt có nhỏ giọt nhanh, đều thì gạt bỏ lớp chất nhử, treo ống nhựa, lồ ô hoặc can để hứng. Chờ dung dịch này lên men, lấy vỏ cây chuồn có vị đắng, dần cho mềm đưa vào dung dịch, theo liều lượng thích hợp. Muốn rượu có nồng độ cao, vị đắng nhiều thì vỏ chuồn nhiều và ngược lại. Thời điểm rượu chảy nhiều nhất, mỗi ngày đêm cho ra khoảng 10 đến 15 lít/cây. Trung bình mỗi cây tà vạt lấy được chừng 400 lít rượu.
Rượu tà vạt có vị ngọt, đắng nhẹ, khay khay, làm tê tê đầu lưỡi. Loại rượu này rất thơm ngon và bổ dưỡng, dùng làm rượu “khai vị” rất tuyệt và không thể thiếu trong gia đình, những dịp lễ hội, ngày tết của đồng bào dân tộc Cơ Tu. Rượu tà vạt thường được dùng “lai rai” với món chà vá. Chà vá là món được làm từ thịt hoặc cá... cùng quả, trái, rau, ớt, tiêu rừng... cho vào trong ống lồ ô và đốt bên ngoài, bên trong ống dùng cọng mây có gai thọc cho nhuyễn, khi chín ăn thơm, béo, bùi... khá ngon. Trong mâm dọn đãi khách quý đến thăm nhà của người Cờ Tu, luôn có mặt hai món đặc sản này.
