Đun sôi 250g đường (có thể thêm nếu thích ngọt hơn) với 0,5l dấm gạo trên lửa nhỏ khoảng 15', hớt bọt nếu có. Dung dịch dấm đường này có thể đổ vào chai sử dụng nhiều lần rất thuận tiện cho nhiều món ăn khác nhau như sườn xào chua ngọt, cá sốt chua ngọt, pha chế nước chấm bún chả, bún nem... Ghi chú không thể thiếu là các loại nước chấm bún nên làm nóng trước khi ăn thì mới ngon, vì bún lạnh mà!

200ml nước lọc + 2,5 thìa súp đường + 3,5 thìa súp nước mắm + 3 thìa súp dấm + 2 quả ớt cay, bỏ hạt, băm nhỏ + 1 nhánh tỏi băm + 1/4 thìa súp hạt tiêu xay. Cũng có thể pha theo kiểu: 1 phần nước mắm + 3 đến 4 phần nước lọc + 1/4 phần đường + tỏi ớt băm nhỏ. Ăn kèm đồ chua.

3 thìa súp nước sôi khuấy tan 3 thìa súp đường + 2 thìa súp nước mắm + tỏi, ớt băm nhỏ + 1/4 quả chanh vắt lấy nước.

1/2 bát ăn cơm nước mắm ngon + 1 thìa súp đường + 5 tép tỏi băm + 5 quả ớt cay bỏ hạt, băm nhỏ.

1 củ hành khô phi thơm + 8 thìa súp Hoisin sauce (tương ăn phở) + 1 thìa cafe bơ lạc + 1 xíu muối.

4,5 thìa súp nước mắm + 5 thìa súp đường + 1 thìa súp gừng gọt vỏ băm nhuyễn + 1-2 thìa cafe tỏi băm + 1-2 thìa súp nước lọc + ít nước chanh vắt cho hỗn hợp có vị chua nhẹ.

3 thìa súp nước mắm + ớt thái lát mỏng + chanh cắt đôi hoặc tư (nếu không có chanh thì thay thế bằng dấm tỏi) + 1/3 muỗng nhỏ mỳ chính + 1 xíu đường.

300ml nước lọc + 25g đường + 15ml nước mắm + ớt băm + ít dấm nêm sau cùng cho vừa độ chua. Nếu thích ăn nước mắm ngọt kiểu Nam thì dùng 50g đường và 50ml nước mắm trong công thức và bỏ dấm. Nước chấm bánh cuốn pha sẵn ngoài hàng màu nhạt là vì bỏ ít nước mắm. Nếu thích đậm hơn có thể tăng lượng nước mắm trong công thức lên 30ml

Cách 1: Lấy nước chấm chua ngọt nói trên một lượng vừa đủ ăn + nước mắm + nước sôi để nguội vào theo thứ tự và nêm nếm cho đến khi có vị vừa miệng + tỏi băm nhuyễn + hạt tiêu rang xay vỡ+ ớt băm bỏ hạt.

Cách 2 (cầu kì hơn, nhưng ăn thấy cũng ngon hơn): Nước dùng gà trong 250ml + Nước dừa tươi 150ml + Đường 150g + Nước hàng để tạo màu 60g + Muối: 10g: đun sôi, hớt bọt.
Nước mắm: 60ml+ Tỏi băm nhỏ 25g + Ớt tươi băm nhỏ 25g + Nước cốt chanh 100ml + Dấm gạo 50ml + Hạt tiêu rang thơm xay vỡ: 10g

Cách 3: dấm + 3/4 - 1 đường + 1/2 mắm + 2 nước lọc (nước đun sôi để nguội)có thể bớt chút dấm đi và vắt chút chanh/quất cho thơm thơm, gần ăn thì đập tỏi, ớt đập dập băm nhỏ và rắc chút hạt tiêu vào. Hoặc là ngâm tỏi ớt trong nước dấm trước một lúc rồi mới pha chế các thứ khác

Ở hàng bún người ta hay cho ít nước mắm mà thay vào đó là nước hàng để tạo màu. Ăn bún chả kiểu Bắc thì cho thêm vào nước chấm đu đủ xanh. Đu đủ cắt vuông hoặc tỉa hoa cho đẹp, bóp muối sơ rồi lấy nước sôi dội qua, vắt khô thả vào bát nước chấm, nếu ko vội có thể ngâm với dấm trước 10 - 15' thì sẽ giòn hơn.

Dầm nát quả ớt trong chén nước mắm và pha vào đó ít nước chanh vắt. Nếu thấy vị nước mắm gắt quá thì tùy ý thêm chút nước lọc và đường vào.

Dùng nước vỏ tôm để chế biến. Công thức ví dụ: vỏ của 200g tôm (thịt tôm thì làm ruốc tôm rồi) + 2 bát nước nấu sôi nhỏ lửa 5-7 phút, lọc qua rây, lấy phần nước trong + 1 thìa nước mắm, để yên cho nước lắng đọng rồi gạn lấy nước trong lần hai, thêm khoảng 1/3 thìa cafe muối cho đậm rồi từ từ nêm thêm tí đường, nước chanh vắt cho vừa chua ngọt nhẹ, cuối cùng cho ít nước tỏi ép và ớt cắt nhỏ.nếu không muốn cầu kì thì dùng công thức 1 phần nước mắm + 1 phần đường + 1 1/2 phần nước + 2/5 dấm gạo.

1 phần tương đen (Hoisin-sauce) + 1/2 phần tương ớt, rắc thêm ít lạc/đậu phộng rang, bỏ vỏ, giã dập lên mặt bát nước chấm.

2 thìa nước mắm ngon + 1 thìa nước sôi để nguội + 1 thìa nước cốt chanh + 2 thìa đường. Khuấy tan rồi cho thêm gừng, ớt, tỏi băm thật nhỏ.

Muối rang, hạt tiêu rang nóng bỏng chấm nóng ăn rất ngon + rau diếp cá, rau răm

Cách 1: Nguyên liệu gồm nước mắm ngon, nước sôi, đường, quất, tương ớt. Sau đó hòa nước mắm với lượng nước sôi vừa đủ, nếm thấy vừa miệng. Cho đường, tương ớt vào, khuấy đều cho tan. Sau đó thêm quất thái lát vào là được. Nếu thích cay, bạn có thể cho thêm ớt tươi vào.

Cách 2: Nguyên liệu bao gồm đường, gia vị, ớt, quất. Thực ra bạn có thể thay chanh cho quất nhưng với nước chấm này, cho quất thơm hơn. Cho gia vị bột canh vào bát, thêm đường vào, trộn đều. Sau đó cho ớt thái lát hoặc băm nhỏ, rồi vắt quất lên, trộn đều là được.Với cách làm này, một số người còn có thể cho thêm ít tỏi băm, sả băm vào, trộn đều lên chấm cũng rất ngon.Ngoài ra, ai ăn được mù tạt có thể thêm vào một chút cũng rất hấp dẫn.

Đường + một chút nước mắm + quả quất vắt nước, vỏ quất thái nhỏ cho luôn vào nước chấm. Khi ăn thì ăn cả vỏ quất cho khỏi tanh.

Cho đường, nước cốt chanh vào đánh kỹ với mắm tôm tới khi nổi bọt trắng mịn thì cho thêm ớt tươi thái khoanh nhỏ vào trộn đều. Nếu mắm tôm bị mặn có thể cho thêm chút nước sôi.

Cần có đủ các vị chua – cay – mặn – ngọt. Băm nhỏ tỏi, ớt ngâm giấm khoảng 30 phút. Hòa nước sôi để nguội với đường, rót từ từ nước mắm vào. Cuối cùng đổ bát giấm, ớt, tỏi hòa cho đều. Tỏi ớt sẽ nổi lên mặt bát nước chấm trông đẹp mắt.
Tỷ lệ các thành phần để bát nước chấm có các vị chua – cay – mặn – ngọt cân đối: 30g giấm, 30g đường, 30g nước mắm, 100g nước lọc, tỏi ớt vừa đủ sẽ được khoảng một bát ăn cơm nước chấm.

Có thể mua sẵn loại đóng chai hoặc tự pha theo cách sau: Cùng một loại nước chấm chua – cay – mặn – ngọt như trên, nhưng nếu để chấm với các món bao bột như tôm bột rán, cá tẩm bột rán, đùi ếch tẩm bột… thì bạn chỉ cần giảm lượng nước xuống còn 50g, sau đó hòa chút xíu bột đao, đem đun sôi.

300ml nước cốt dừa + 8 thìa bơ lạc + 1/2 củ hành tây nhỏ băm nhuyễn + 2 thìa đường thốt nốt.1/2 thìa cafe ớt bột + 1 thìa nước tương. Tất cả đun sôi trên lửa vừa, giữ ấm trước khi ăn.

Nước chấm lẩu có nguyên liệu chính từ mắm, tỏi, ớt… Loại thứ nhất rất phù hợp để chấm hải sản gồm có những nguyên liệu sau: nửa thìa gia vị + 1/4 thìa mì chính + 1/4 thìa muối trắng + mù tạt xanh + một chút hạt tiêu bột + chanh tươi, ớt tươi.

Loại nước chấm các món lẩu thứ 2 sử dụng nước mắm làm nguyên liệu chính, bao gồm: 2 thìa nước mắm + nửa thìa đường + 1/4 thìa sa tế + ớt tươi, tỏi thái lát + 1/2 quả chanh vắt lấy nước.

Cách 1: 1 chai mắm nêm nguyên chất + 2 nhánh tỏi (bằm nhỏ) + 1 quả ớt tươi (bằm nhỏ) + 1 củ hành khô (bằm nhỏ) + 1/2 quả dứa bằm nhỏ + một chút đường (tuỳ khẩu vị). Cách làm: Cho hành , tỏi, ớt vào xào cho vàng song cho mắm nêm đảo thơm rồi cho 1 chút nước vào và nấu cho sôi .

Cách 2: 1 chai mắm nêm nguyên chất, 2 nhánh tỏi (bằm nhỏ), 1 quả ớt tươi (bằm nhỏ), 1/2 quả dứa bằm nhỏ, một chút đường (tuỳ khẩu vị), 2 nhánh xả bằm, 1 quả chanh vắt lấy nước cốt, 1 chút nước sôi. Cho dứa , xả, tỏi, ớt bằm , nước cốt chanh, nước sôi vào 1 cái tô rồi quấy đều lên. Tiếp đến cho mắm nêm vào và nếm lại. Nếu thấy hơi mặn thì thêm nước sôi.

1 vắt me chín 50 g + 50 g đường cát + 1 trái ớt chín đỏ + 1/2 chén nước mắm ngon. Cho nước sôi vào dầm lấy cỡ 8 muỗng súp nước cái me thật đặc, bỏ hột. Ớt rửa, bằm nhuyễn, bỏ hột. Cho 8 muỗng súp đường vào 8 muỗng súp me quậy thật tan đều. Sau đó cho nước mắm vào, nêm cho vừa ăn.

2 kg cà chua chín đỏ, trụng sơ nước sôi, lột vỏ, bỏ hột bằm nhuyễn. Hành, tỏi, đường, tiêu, muối… Cho dầu và hành tỏi vào nồi phi thơm Bỏ cà bằm nhuyễn vào. Nêm muối, đường… Nấu lửa nhẹ trong vòng 30-40 phút, khuấy đều cho sốt không khét đáy. Sốt này ăn với cá, ăn bánh mì rất ngon.