Xôi trứng kiến

Mỗi một vùng miền, một dân tộc sẽ có một nét đặc trưng văn hóa ẩm thực riêng, và ngươi Tày tại Mù Căng Chải cũng vậy, họ có những món ăn vô cùng độc đáo đã tạo nên bản sắc rất riêng. Và một trong đó không thể bỏ qua món “xôi trứng kiến” - đặc sản của người Tày tại Mù Căng Chải.

Xôi trứng kiến được làm từ thành phần chính là gạo nếp nương và trứng của kiến đen ở trong rừng. Thêm vào đó là các gia vị làm nên mùi hương thơm lừng hòa quyện trong từng hạt xôi mềm dẻo là củ kiệu phi thơm với mỡ gà, và được gói trong lá chuối ngự.Trứng kiến chỉ có vào những ngày cuối xuân, khoảng cuối tháng 3 đầu tháng 4 âm lịch, khi thời tiết mưa ẩm là điều kiện thích hợp cho các loài kiến sinh sôi, nảy nở.

Không phải trứng của loài kiến nào cũng có thể ăn được, người ta thường chọn trứng của loài kiến đen to làm tổ trên các cây cao trong rừng sâu, bởi vì chỉ có trứng của loài kiến này mới đủ to, đủ thơm và đủ ngọt bùi để kích thích vị giác của các thực khách khó tính nhất.

Để có thể lấy được trứng kiến người dân nơi đây sẽ sử dụng câu liêm hoặc một cành cây dài chọc thủng tổ kiến xuống và cho vào sàng, dưới sàng sẽ đặt một chiếc thúng. Sau đó, cắt tổ kiến thành từng mảng nhỏ và đập nhẹ cho trứng kiến rơi qua sàng xuống thúng. Để tách kiến ra khỏi sàng người ta dùng những lá cây hoặc cành cây để kiến bám vào. Bao giờ đầy kiến bám đầy vào thì lấy cành cây hoặc lá cây vứt đi và tiếp tục làm như thế 4-5 lần sàng và tổ sẽ hết sạch kiến. Khi đã lấy được trứng kiến, mang về bạn sẽ phải lọc thật nhẹ nhàng để loại bỏ hết các tạp chất, sau đó sẽ ngâm vào nước ấm sạch và quấy nhẹ để rửa trứng và để ráo nước. Sau khi được làm sạch, trứng kiến được tẩm ướp gia vị rồi được xào cùng củ kiệu đã được phi với mỡ gà cho thật thơm, vừa chín tới và dậy mùi thơm hấp dẫn. Lúc này trứng kiến được đặt trong lá chuối và cho vào chõ xôi đã đồ, mùi thơm của trứng kiến kết hợp cùng với mùi thơm của xôi, vị béo ngậy nức mũi.

Món xôi trứng kiến còn là một món ăn không thể thiếu được trong lễ hội của người Tày, đặc biệt là trong dịp tết Hàn Thực ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch hàng năm, người dân tộc Tày đều thổi xôi trứng kiến hoặc bánh trứng kiến để cúng tế Thành Hoàng làng.