Đền Mẫu Âu Cơ

Đền Mẫu Âu Cơ là công trình lịch sử văn hóa đặc biệt, biểu tượng của tinh thần yêu nước và truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc. Hình ảnh mẹ Âu Cơ sinh ra những người con Lạc cháu Hồng trong bọc trăm trứng đã trở thành hình ảnh bất hủ, sống mãi trong tư tưởng, tình cảm và tâm trí của các thế hệ người Việt Nam.

Truyền thuyết kể rằng Ngọc Nương phu nhân hạ sinh nàng Âu Cơ thấy có mây lành che trở, hương thơm tỏa ngát. Lớn lên, nàng xinh đẹp như "Tiên nữ giáng trần", thông minh hơn người, cầm kỳ thi họa. Về sau kết duyên với Lạc Long Quân (con trai của Kinh Dương Vương), nàng Âu Cơ sinh hạ một bọc trăm trứng, nở thành một trăm người con. Khi các con đã lớn khôn, Lạc Long Quân nói với mẹ Âu Cơ: “Ta là giống Rồng, nàng là giống Tiên, thủy hỏa khó mà hòa hợp...”. Nói xong, Lạc Long Quân dẫn 50 con xuống biển.

Bà Âu Cơ cùng 50 người con đi đến đâu là khai phá rừng hoang, thu phục nhân tâm. Một hôm, đi qua vùng đất Hiền Lương, nơi có cảnh vật núi non hữu tình, Mẹ liền cho khai hoang, dạy dân cấy lúa, trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải. Khi trang ấp đã tươi đẹp, Mẹ đi tiếp đến vùng đất mới. Sau này, Mẹ trở về Hiền Lương, gắn bó suốt phần đời còn lại với nơi này.

Để tri ơn công đức Tổ Mẫu Âu Cơ và giáo dục truyền thống dân tộc, cách đây hơn 500 năm, thế kỷ thứ XV thời hậu Lê, vua Lê Thánh Tông đã phong thần và cho xây dựng Đền Mẫu Âu Cơ tại xã Hiền Lương - huyện Hạ Hoà; Đền Mẫu Âu Cơ đã được công nhận là di tích lịch sử văn hoá Quốc gia năm 1991.

Đền gồm năm gian hình chữ nhất. Bên trong là pho tượng Quốc Mẫu Âu Cơ cao 0.93m ngồi trên ngai vàng, hai tay đặt trên đầu gối, chân đi hài cong, đầu đội mũ lấp lánh kim cương, dáng hình hiền hậu và thanh tú. Toàn bộ pho tượng và ngai vàng được đặt trong vòm cao 1,82m, xung quanh chạm trổ tùng, cúc, mai và rồng chầu mặt nguyệt. Ngoài ra, các bộ phận xây dựng bằng gỗ trong chùa được chạm khắc tinh xảo...

Địa chỉ: xã Hiền Lương, Hạ Hoà, Phú Thọ

Lễ hội: Ngày lễ chính là ngày “Tiên giáng” mùng 7 tháng Giêng hàng năm, và kéo dài trong ba ngày liên tiếp