Lý thuyết phân tâm học của Freud

S. Freud là một nhà phân tâm học nổi tiếng người Áo. Hệ thống lý thuyết của ông là lý thuyết chính thống đầu tiên về nhân cách, có ảnh hưởng sâu rộng tới các học thuyết sau này.

Khi đề cập đến vấn đề nhân cách, ông đưa ra các khái niệm về vô thức, cấu trúc nhân cách và các giai đoạn để hình thành và phát triển nhân cách.

Về vô thức, Freud cho rằng hành vi vô thức không bắt nguồn từ hành vi ý thức đã bị lãng quên, chìm vào quá khứ, và ngủ im trong đời sống tinh thần. Chính hành vi có ý thức có nguồn gốc là hành vi vô thức. Trước khi hành vi trở nên có ý thức thì nó đã trải qua giai đoạn vô thức. Hành vi vô thức là nhân tố chủ yếu quyết định toàn bộ đời sống tâm lý của con người

Về cấu trúc nhân cách, Freud chia ra gồm 3 phần:

• Cái Nó, tượng trưng cho con người sinh học, hoạt động theo nguyên tắc thỏa mãn.
• Cái Tôi, tượng trưng cho con người hiện thực, hoạt động theo nguyên tắc thực tế.
• Cái Siêu tôi, tượng trưng cho con người xã hội, hoạt động theo nguyên tắc đạo đức.

3 khối này có sự liên hệ chặt chẽ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau tạo nên cấu trúc nhân cách của một con người. Về các giai đoạn hình thành và phát triển nhân cách, ông chia thành 5 giai đoạn:

• Giai đoạn môi miệng (0 - 1 tuổi)
• Giai đoạn hậu môn (1 - 3 tuổi)
• Giai đoạn dương vật ( 4 - 5 tuổi)
• Giai đoạn ẩn tàng (5 - tuổi dậy thì)
• Giai đoạn dậy thì (từ vị thành niên đến tuổi trưởng thành)

Ông khẳng định nhân cách con người được xây dựng và định hình lúc 5 tuổi, đây là thời kỳ quan trọng nhất quyết định toàn bộ sự phát triển của một đời người. Freud nhấn mạnh vào những giai đoạn thời thơ ấu, nhấn mạnh sự chi phối của yếu tố bản năng, sinh học.