Lý thuyết tâm lý học hoạt động về nhân cách của Vưgotxki

Vugotxki là người đặt nền móng cho tâm lý học hoạt động, một nền tâm lý học dựa trên quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Ông cho rằng "lịch sử phát triển văn hóa của trẻ đưa chúng ta đến lịch sử phát triển nhân cách" hay nói cách khác, sự phát triển nhân cách và thế giới quan của trẻ chính là sự phát triển văn hóa.

Sự phát triển văn hóa ở đây là quá trình hình thành các chức năng tâm lý cấp cao; quá trình làm giảm bớt tính chất trực tiếp của các chức năng tâm lý cấp cao. Quá trình hình thành này gắn liền với quá trình lĩnh hội, tiếp thu các tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng từ bên ngoài. Gọi khái quát chính là những kinh nghiệm lịch sử văn hóa, là văn hóa của loài người và chuyển thành các kinh nghiệm của bản thân.

Khi đã trở thành kinh nghiệm của bản thân, nó tác động, chi phối hành vi của mỗi người, chi phối cách thức mà chúng ta phản ứng lại với môi trường, với những kích thích khác nhau. Chính điều đó tạo nên nhân cách riêng biệt của mỗi người.

Đánh giá nhân cách con người gắn liền với việc xem xét lịch sử phát triển văn hóa, môi trường mà đứa trẻ đó sinh sống. Thực chất đó chính là quá trình chuyển từ kinh nghiệm văn hóa xã hội của loài người vào thành kinh nghiệm cá nhân của đứa trẻ đó.