Chầu Bé Bắc Lệ
Chầu bé Bắc Lệ là vị thánh chầu rất linh thiêng và thường xuyên hiển linh ngự đồng, chầu đứng cuối cùng trong hàng Tứ Phủ Chầu Bà nên được gọi Chầu Bé. Chầu vốn gốc người Nùng giáng sinh xuống miền Bắc Lệ, Hữu Lũng, Lạng Sơn dưới thời vua Lê Thái Tổ. Tương truyền rằng, Chầu Bé Bắc Lệ là do Mẫu Thượng Ngàn hóa thân, chầu có phép thần thông biến hiện do Đức Thái Tổ ban quyền, ra sức giúp vua Lê Thái Tổ trong cuộc kháng chiến mười năm chống quân Minh, và sau này được vua phong là Lê Mại Đại Vương. Vì vậy, đôi khi Chầu Bé cũng được người ta đồng nhất với Chúa Bà Sơn Trang.
Cũng có lịch sử ghi chép rằng, Chầu Bé sau này cũng là vị thánh luôn hầu cận Bà Chúa Thượng Ngàn. Chầu Bé có khả năng lay động núi trời, đôi lúc chầu lại lấy tàu lá giả làm hàng bán để trêu đùa người trần. Mặc khác, chầu cũng dạy bảo người dân chăm chỉ làm ăn, lên núi xuống rừng để trồng trọt chăn nuôi. Có điều lành thứ dữ, chầu đều mách bảo cho người trần biết. Vậy nên, Chầu Bé là vị Thánh nổi danh linh thiêng và được rất nhiều nơi thờ phụng, kêu cầu mỗi dịp lễ lớn, lễ nhỏ.
Tuy thứ bậc chầu cuối cùng trong hàng Tứ Phủ Chầu Bà nhưng không một ai hầu mà không thỉnh chầu về ngự. Khi Chầu ngự về đồng thường hay mặc áo đen hoặc áo xanh chàm (trước đây chầu chỉ mặc quầy và áo ngắn đến hông), chân đi xà cạp, trên vai đeo gùi hoa. Khi Chầu về đồng, sau khi hành lễ khai quang rồi múa mồi.
Đền thờ Chầu Bé là ngôi đền nhỏ nằm trên đồi cao, ở phía mặt tiền của đền Bắc Lệ thuộc xã Tân Thành, huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn. Đền Bắc Lệ thờ Bà Chúa Thượng Ngàn, và Chầu Bé được suy tôn trong đền là một vị thánh Chầu Bà thuộc hệ thống thờ Mẫu của người Việt. Thông thường, chúng ta phải khấn tấu Chầu Bé trước khi khấn Mẫu. Vào ngày lễ, người dân địa phương và du khách thường múc nước suối đền Bắc Lệ để lau tượng như một nghi thức thiêng liêng trong lễ tắm ngai.
