Bánh chưng/bánh tét

Bánh chưng (người miền Nam gọi là bánh tét) là món ăn truyền thống, có lịch sử lâu đời nhất Việt Nam, được xem là từ thời đại Vua Hùng, với truyền thuyết "bánh chưng bánh dày".

Cách làm bánh chưng biểu trưng cho văn hóa ẩm thực dân gian Việt Nam: Sử dụng nguyên liệu dân dã, chế biến với gia vị, hầm trên lửa và bảo quản để được lâu. Nguyên liệu bánh chưng gồm vỏ bánh là gạo nếp giã nhỏ; nhân gồm thịt lợn, đậu xanh. Bánh chưng được gói thành hình vuông, bên trong lá dong hoặc lá chuối để có màu xanh. Sau khi gói, bánh chưng được luộc cách thủy rất lâu, thông thường phải ngồi trông vừa chín tới để không bị nát, cháy mà cũng không bị sống. Đây là sự tinh tế nhất của món bánh chưng, thường gắn liền với hình ảnh đám trẻ con ngồi trông bánh chưng xuyên đêm, vừa trông vừa đánh bài tam cúc dịp Tết. Sau khi chín, bánh chưng chỉ cần bóc ra là ăn được, có thể ăn luôn hoặc ăn với dưa, hành, củ kiệu.

Bánh tét ở miền Nam có cách làm tương tự nhưng thay vì hình vuông là hình trụ. Nhiều người cho rằng đây mới là hình dạng nguyên sơ của bánh chưng, và bánh chưng bánh giày thực ra được làm theo tín ngưỡng sinh thực khí.