Món đu đủ giã chua cay

Đây là một món ăn đơn giản với những nguyên liệu dễ tìm nhưng rất hấp dẫn và khá nổi tiếng của người Ê Đê. Từ các nguyên liệu mọc hoang dại trên đồi núi hoặc vườn nhà, người Ê Đê chế biến thành nhiều món ăn độc lạ, ngon miệng. Bên cạnh cà đắng, đu đủ cũng là nguyên liệu phổ biến và có mặt trong nhiều món ăn ngon của người Ê Đê. Món đu đủ giã chua cay tựa như một món gỏi, được người Ê Đê từ già đến trẻ đều ưa thích.

Đu đủ phải chọn quả vừa chớm chín, hơi ửng ngả màu vàng nhưng còn cứng là ngon nhất. Quả sẽ ít mủ và khi chế biến có vị ngọt ngon. Ngoài đu đủ là nguyên liệu chính, muối ớt không thể thiếu; các nguyên liệu tạo vị chua có thể là cốc, me, chanh, chanh dây, muối kiến vàng, lá giang… Rau thơm có thể dùng ngò gai, lá chanh, lá é…

Món đu đủ giã chua cay sau khi chế biến xong ăn ngay mới ngon, để lâu đu đủ bị ỉu mất đi độ giòn. Vì vậy, cách chế biến khá đơn giản và nhanh. Đu đủ gọt bỏ vỏ, rửa sạch, dùng dao băm quanh quả đu đủ, rồi thái theo từng lát mỏng, sợi dài như thường cắt nguyên liệu làm gỏi, sau khi cắt xong cho vào ngâm với nước muối pha loãng trong vòng vài phút, vớt ra để thật ráo nước. Ớt xiêm xanh hoặc chín đều được, ngắt bỏ cuống cho vào cối, thêm muối và bột ngọt rồi giã nhuyễn, sau đó cho các loại rau thơm thái nhỏ vào hỗn hợp muối giã nát.

Tiếp tục, người Ê Đê cho nguyên liệu tạo độ chua vào giã, có thể chọn me hoặc chanh dây, cốc… Mùi chua và hương thơm của các nguyên liệu giã cùng muối ớt tạo mùi thơm đặc biệt. Hương vị này bay lên mũi làm kích thích các giác quan, khơi dậy cảm giác thèm ăn đến chảy cả nước miếng. Cuối cùng là công đoạn cho đu đủ vào giã, phần đu đủ đã được cắt nhỏ cho lần lượt từng nắm vào cối. Người Ê Đê dùng chày giã nhẹ, sao cho các nguyên liệu trộn đều vào nhau; lúc này, có thể nêm nếm lại chút gia vị cho vừa ăn.

Đu đủ giã chua cay trở thành món đặc sản nổi tiếng của người Ê Đê. Người Ê Đê coi món này là một phần không thể thiếu trong ẩm thực đời thường. Những lúc rảnh rỗi, gia đình tụ họp, mọi người lại xúm nhau làm món ăn vặt đu đủ giã này. Xung quanh món đu đủ giã chua chua, cay cay, cả nhà ngồi quây tròn vừa ăn, vừa hít hà và rôm rả bao chuyện đời… Cứ như thế, từ bao đời, món ăn trở thành sợi dây gắn kết trong mỗi gia đình và cộng đồng Ê Đê.