Rôm sảy là tình trạng bít tắc tuyến mồ hôi gây ra sự ứ đọng mồ hôi, ống bài tiết dễ bị bụi hay ghét bít kín khiến làn da bị viêm và xuất hiện các mụn nhỏ màu hồng trên da.

Ở trẻ em do ống tuyến mồ hôi chưa phát triển hoàn chỉnh, lại thêm thời tiết mùa hè nắng nóng cơ thể trẻ bài tiết nhiều mồ hôi nhưng không thoát ra ngoài hết, gây ứ đọng mồ hôi và bít tắc tuyến mồ hôi.

Đa số trẻ chỉ bị rôm sảy khi nóng, khi thời tiết mát mẻ các mẩn trên da có thể tự lặn mà không gây tác hại gì. Tuy nhiên cũng có rất nhiều trường hợp mụn rôm làm trẻ ngứa, gãi nhiều gây da trầy xước, bị nhiễm khuẩn thêm thành những mụn mủ và nhọt.

Rôm sảy xuất hiện khi một số các ống dẫn mồ hôi bị tắc nghẽn, nguyên nhân gây ra tình trạng này không rõ ràng nhưng một vài yếu tố đóng vai trò quan trọng trong bệnh này, bao gồm:

• Ống dẫn mồ hôi ở trẻ phát triển chưa hoàn chỉnh, hay gặp ở trẻ sơ sinh, đặc biệt trong tuần đầu đời; ở những trẻ phải nằm lồng ấp; mặc quần áo hoặc đắp chăn quá nóng; hoặc trẻ bị sốt.
• Thời tiết nóng ẩm, mùa hè nhiệt độ môi trường nóng kích thích cơ thể bài tiết nhiều mồ hôi, tuyến mồ hôi hoạt động quá mức.
• Vận động thể lực quá mức.
• Nằm lâu trên giường.

Thời tiết nóng bức, oi ả khiến mồ hôi trẻ tiết ra nhiều nhưng các ống tuyến mồ hôi ở trẻ phát triển chưa hoàn chỉnh nên mồ hôi không thoát ra ngoài hết và bị ứ đọng lại. Mặt khác, ống bài tiết dễ bị bụi hay ghét bít kín khiến làn da nổi lên nhiều sẩn nhỏ lấm tấm màu hồng. Điều này thường xảy ra khi thời tiết nóng nhưng đôi khi là do trẻ được mặc quá nhiều quần áo. Trẻ bị sốt cao hay trẻ ở trong lồng kính cũng có thể bị nghẽn các tuyến mồ hôi. Việc vận động cơ thể, chơi đùa với cường độ cao, mặc quần áo bằng một số loại vải pha nilon gây bí hoặc do một vài vi khuẩn thường trú ngoài da bài tiết một loại chất nhờn cũng có thể làm bít các ống tuyến mồ hôi.

Rôm sảy là những nốt nổi mẩn đỏ to như đầu kim, hình tròn hoặc lấm tấm, đầu rôm có một chút nước, đỏ ở xung quanh và thường mọc ở đầu, cổ, ngực, lưng,... Chỗ rôm mọc dày thường có màu đỏ, ngứa và có cảm giác nóng rát. Vì vậy, trẻ bị rôm sảy thường gãi ngứa và dễ làm da bị lở do viêm nhiễm.

Có 3 dạng rôm sảy ở trẻ là:

• Rôm dạng tinh thể: Thường xảy ra ở trẻ nhỏ do chậm phát triển các ống tuyến mồ hôi. Loại rôm sảy này không biểu hiện viêm, thường xảy ra do sốt cao và để lại các mảng da bị bong khi đã khỏi bệnh.
• Rôm đỏ: Thường xảy ra do thời tiết nóng ẩm.
• Rôm sâu: Xảy ra do tuyến mồ hôi bị tổn hại nặng nề, thường sau khi bị rôm đỏ kéo dài.

Dấu hiệu nhận biết phổ biến nhất:

• Trẻ xuất hiện các mụn nước nhỏ mọc thành đám, trên nền da mẩn đỏ
• Trẻ ngứa, quấy khóc, bứt rứt và khó chịu.
• Trẻ gãi có thể gây trầy xước da, nhiễm khuẩn thành các mụn mủ hay nhọt trên da.
• Vị trí thường gặp: rôm sảy chủ yến gặp ở các vị trí có nhiều tuyến mồ hôi như ở trán, cổ, vai, ngực và lưng.

Thông thường, để nhận biết rôm sảy không khó, tuy nhiên có thể nhầm lẫn với một số bệnh như sốt phát ban, ban dị ứng…

Khi trẻ mắc rôm sảy cha mẹ tiếp tục duy trì tắm hàng ngày bằng sữa tắm dịu nhẹ cho trẻ, không nặn cạy, không làm vỡ các mụn gây nhiễm trùng lan tỏa. Không sử dụng các tinh dầu, đắp lá lên da trẻ dễ gây kích ứng da thêm. Cắt móng tay, móng chân. Mặc đồ thoáng, ở nơi thoáng. Chế độ dinh dưỡng: tăng cường nước, khoáng chất, vitamin trong rau củ quả. Hạn chế đồ ngọt hoặc có cồn.

Mùa hè là thời điểm bệnh rôm sảy xảy ra nhiều do:

• Các ống tuyến mồ hôi ở trẻ phát triển chưa hoàn chỉnh nên mồ hôi không có đường thoát ra ngoài. Vào mùa hè, khi thời tiết nóng kích thích cơ thể bài tiết nhiều mồ hôi để tránh nóng, bài tiết nhiều dẫn đến mồ hôi không thoát ra hết gây bít tắc. Tình trạng bít tắc các tuyến mồ hôi gây ra bệnh rôm sảy
• Đôi khi vào mùa hè do trẻ được cho mặc quần áo không thấm hút mồ hôi hoặc thường xuyên mặc tã, hoặc mặc tã quá chật cũng gây hiện tượng bít tắc tuyến mồ hôi.
• Mùa hè là thời điểm vi khuẩn phát triển mạnh mẽ. Một vài vi khuẩn thường trú ngoài da cũng có thể bài tiết chất nhờn làm bít các ống tuyến mồ hôi.
• Mùa hè đã nắng nóng nếu như trẻ bị sốt, trẻ quá hiếu động cơ thể sẽ tăng cường hoạt động sẽ làm tăng tiết mồ hôi giúp cơ thể giải nhiệt. Cũng là nguyên nhân gây bít tắc tuyến mồ hôi.

Xét về bản chất, rôm sảy là bệnh do quá nóng mà ra, vì vậy mà khi thời tiết trở nên mát mẻ thì bệnh sẽ tự dưng hết. Tuy nhiên, "hết" ở đây không phải là rôm sảy đã khỏi hoàn toàn mà là khi thời tiết trở nên mát mẻ, da trẻ bớt nóng và không tiết mồ hôi nữa nên các triệu chứng của bệnh sẽ biến mất nhưng triệu chứng đó sẽ tiếp tục tái phát nếu như gặp thời tiết nóng bức, nhất là vào mùa hè.

Thông thường, khi rôm sảy tái phát nhiều lần sẽ phát triển thành bệnh rôm sảy sâu, hiểu đơn giản thì đây là bệnh hình thành do tái phát nhiều đợt rôm sảy đỏ. Lúc này, mức độ của bệnh càng trở nên nghiêm trọng hơn rất nhiều so với lúc đầu, sự tổn thương không chỉ là trên bề mặt da của trẻ nữa mà là tổn thương vào lớp sâu bên trong da. Các tổn thương chắc có màu thâm, từ đó, dễ dẫn tới tình trạng không có mồ hôi lan rộng, trẻ dễ bị kiệt sức, mạch đập nhanh, nôn ói liên tục,...

Nói cách khác, bệnh rôm sảy không thể nào tự khỏi nếu như cha mẹ không có các biện pháp can thiệp kịp thời. Thậm chí, khi mụn nước bị vỡ ra sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm xâm nhập vào da, gây viêm da mãn tính, nhiễm trùng da, nguy hiểm hơn là gây nhiễm trùng huyết, ảnh hưởng và đe dọa tới tính mạng của trẻ. Thêm vào đó, khi trẻ bị rôm sảy kéo dài sẽ khiến trẻ ngứa ngáy, quấy khóc cả ngày lẫn đêm, không chịu ăn, cơ thể nhanh chóng suy nhược và sụt cân. Các mụn mủ vỡ ra còn để lại sẹo, ảnh hưởng tới mỹ quan về sau của trẻ.

Điều trị rôm sảy hữu hiệu nhất là làm giảm tiết mồ hôi bằng phương pháp điều hòa nhiệt độ: Máy lạnh, quạt thông khí, mặc quần áo thoáng mát và hạn chế vận động. Khi da được làm mát, rôm sảy sẽ biến mất nhanh chóng.

Dạng rôm sảy nhẹ không cần phải điều trị nhưng ở các dạng nặng hơn đôi khi cần phải được điều trị bằng các loại thuốc bôi để giảm cảm giác khó chịu và ngăn ngừa biến chứng. Khi trẻ bị rôm sảy, cha mẹ cần giữ cho trẻ không được gãi hoặc cào mạnh vào các nốt rôm để tránh làm xước da, tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công gây bội nhiễm hoặc nặng hơn là gây biến chứng nhiễm trùng lan rộng. Cha mẹ nên xoa nhẹ vào vùng bị rôm để con cảm thấy dễ chịu hơn. Đồng thời, giữ cho cơ thể trẻ luôn được mát mẻ, thoáng khí, hạn chế việc trẻ phải bài tiết nhiều mồ hôi.

Tắm thường xuyên cho trẻ giúp cơ thể mát, da sạch sẽ, các lỗ chân lông không bị bít kín. Tắm bằng dung dịch thuốc tím pha loãng 1/10.000, sữa tắm loại không chứa xà phòng, không màu, không mùi cho trẻ em tắm bằng các bài thuốc dân gian như lá chè xanh, mướp đắng, lá khế,... Cha mẹ có thể dùng phương pháp này để tắm cho con khi con chớm bị rôm.

Cần lưu ý, nếu mua các loại lá này ở chợ thì nên ngâm với nước muối cho thật sạch để đảm bảo không còn tồn dư các loại hóa chất bảo quản trước khi đun tắm cho trẻ. Không nên vắt quá nhiều chanh hoặc chà xát vào vùng da bị nổi rôm của trẻ vì như vậy có thể khiến làn da nhạy cảm của trẻ bị tổn thương, loét da, gây đau rát.

Trong hầu hết các trường hợp, rôm sảy sẽ tự hết trong một vài ngày nếu rôm sảy mức độ nhẹ được chăm sóc, dinh dưỡng phù hợp. Trường hợp trẻ bị rôm sảy kéo dài từ 7 - 10 ngày trở lên, lan rộng toàn thân hay có các dấu hiệu bội nhiễm như: Da sưng, nóng, đỏ, đau, có mủ chảy ra, sưng hạch vùng cổ, nách, bẹn, sốt, ớn lạnh,..., cha mẹ cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời, tránh để lại biến chứng.

Cha mẹ trẻ nên cho trẻ đi khám nếu gặp những trường hợp sau đây:

• Trẻ ngứa nhiều, quấy khóc ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Xuất hiện nhiều mụn mủ trên da.
• Đau, sưng đỏ, nóng xung quanh vùng da bị ảnh hưởng.
• Sưng hạch bạch huyết vùng cổ, nách, bẹn.
• Sốt.
• Rôm sảy dai dẳng, hoặc hay tái phát.

Để phòng tránh tình trạng trẻ bị rôm sảy, các chuyên gia khuyến cáo:

• Cần mặc quần áo bằng vải mềm, nhẹ, thấm, thoáng mát. Tốt nhất là mặc quần áo cotton.
• Tránh mặc quá nhiều, quá chật, ủ bé quá kỹ.
• Khi thời tiết quá nóng cần tránh cho trẻ tiếp xúc với ánh nắng, có thể dùng quạt thông gió, máy điều hòa nhiệt độ. Chỗ ngủ phải luôn mát mẻ, thoáng khí.
• Tắm hàng ngày bằng sữa tắm không gây kích ứng da để loại bỏ các chất bẩn trên bề mặt da.
• Bên cạnh đó, cần giữ cho da bé luôn được khô ráo và sạch sẽ. Không nên bôi nhiều kem hay các loại phấn lên da trẻ vì sẽ gây bít các lỗ chân lông, dễ khiến trẻ bị nổi rôm nhiều hơn.
• Cần cho trẻ uống đủ nước và tăng cường các loại đồ uống, trái cây tươi giàu vitamin C để tăng sức đề kháng, chống lại các tác động xấu từ bên ngoài.