Nhớ thương mùa sấu
Cuối tháng tư nhớ thương mùa hoa sấu. Loài hoa bé li ti kết chùm trắng sữa thơm ngòn ngọt trên cành mênh mang tan trong gió lành lạnh cuối mùa. Nàng Bân cứ bần thần tiếc nuối, níu giữ tháng tư cho mùa xuân thêm sắc màu hoa sấu?
Hoa sấu tháng tư cứ giản dị mà dịu dàng như thiếu nữ mới lớn bởi những chùm hoa cứ e ấp, lấp ló trong vòm lá xanh bóng mỡ. Phải để ý kĩ ta mới thấy sắc hoa, phải nhắm mắt mới cảm nhận hết hương thơm thanh nhẹ của hoa sấu. Không mong manh như hoa bằng lăng, không rực rỡ như hoa phượng nhưng vẻ đẹp chùm hoa sấu cứ đi sâu vào tiềm thức những ai đã và đang sinh sống ở Hà Nội - mảnh đất đi đâu cũng có thể bắt gặp cây sấu xanh mát.
Tháng tư về gọi sấu nở hoa, giục cây thay áo mới. Những hàng sấu quanh năm xanh bóng mướt đồng loạt đổ vàng khiến ta ngỡ mình đang lạc bước sang thu. Hà Nội tháng tư! Hà Nội đẹp đến mơ màng khi ta được đi dưới hai hàng cây trên đường Phan Đình Phùng, đường Trần Hưng Đạo hay đường Trần Phú...
Ai đem rải lá thu vàng
Giữa trời Hà Nội bước ngang sang hè?
Hà Nội vào hè đẹp nhẹ nhàng pha sắc thu dìu dịu. Những thảm lá vàng phủ kín lối đi xen kẽ bông hoa sấu trắng nhỏ như chiếc chuông tí xíu khiến bước chân ta bỗng ngập ngừng, xao xuyến. Đó là cảm giác chộn rộn lòng khi mùa nối mùa, là cảm giác phấn chấn khi hè trở lại gọi nắng, gió và các sắc màu rực rỡ quay về. Niềm tin và hi vọng lại bừng lên mạnh mẽ.
Hà Nội sắp sang hè! Chỉ mấy bữa thôi trên những chùm hoa lặng lẽ ấy đậu quả tròn xinh xắn như những con mắt của mùa. Mùa hoa sấu nhanh lắm! Chỉ qua vài ngày là cây thay áo mới- chiếc áo xanh non bóng bẩy đón hè. Chẳng thế nhà thơ Xuân Diệu mới viết:
Mấy hôm trước còn hoa
Mới thơm đây ngào ngạt,
Thoáng như một nghi ngờ.
Trái đã liền có thật.
(trích: Quả sấu non trên cao)
Chỉ bận rộn chút thôi ta sẽ thấy in trên nền trời xanh ngắt là những chùm sấu non quả lúc lỉu đu đưa theo gió. Khi ấy hè về, những cơn mưa rào đầu mùa bất chợt xối xả đến rồi đi. Mẹ ra chợ mua mớ rau muống non mềm như bún về luộc. Nước rau muống dầm sấu xanh tốn cơm phải biết. Chẳng mơ về sơn hào hải vị cao sang, ta nhớ về bát canh sấu dầm của mẹ. Nước canh chua chua, thanh thanh không gắt như chanh mà đậm đà và đục màu đặc trưng của sấu đưa đẩy mấy bát cơm với cà. Hè về chứ nhớ thương như thế!
Mùa hoa sấu tháng tư, mùa thu hoạch tháng chín. Ấy cũng lại là thời khắc giao mùa. Đầu mùa sấu nhuộm vàng ươm màu lá. Cuối mùa sấu quả chín hòa cùng sắc nắng vẫy gọi mùa thu. Giữa cái nắng “rám trái bòng”, cốc nước sấu thơm lừng vị gừng, ngọt ngào của đường và chua dịu của sấu đánh tan mọi cơn khát. Lang thang phố phường Hà Nội quán trà đá nào cũng kèm bán nước sấu như một thức quà quen thuộc của người dân nơi đây.
Thu về sấu chín vàng. Những quả sấu tươi tròn núc thịt sẽ được chị em nội trợ chọn mua về cạo vỏ, dùng dao sắc khoanh xoáy trôn ốc quanh quả rồi dầm đường, muối, ớt. Món ăn vặt hấp dẫn này đánh thức được thị giác, vị giác và cả thính giác những ai trót nhìn, trót ăn và trót nhớ. Quả sấu vỏ vàng, thịt trắng trong trộn với màu của đỏ của ớt bột thêm vị chua giòn tan trong khoang miệng. Ta cứ từ từ cảm nhận đủ cung bậc cuộc đời qua từng miếng sấu chín.
Mùa sấu lại về! Lòng người con xa nhà lại diết nhớ: nhớ món ăn dân dã canh chua dầm sấu, nhớ thức quà vặt hấp dẫn tuổi thơ, nhớ bước chân qua con đường quen trải lá vàng với bao kỉ niệm một thời đã qua. Chao ôi là nhớ!
Trần Thanh Nhàn
